Fizyoterapist Hüseyin Özcan Uyarıyor:
FAZLA KİLO BEL AĞRISINI ARTIRIR MI?
Fazla kilo ve özellikle obezitenin bel ağrısı görülme olasılığını artırdığını belirten Fizyoterapist Hüseyin Özcan, “Bel ağrısı başladığında birçok kişi ilk olarak fazla kiloyu suçlar. Bu düşüncenin bir dayanağı vardır: Araştırmalar, fazla kilo ve özellikle obezitenin bel ağrısı görülme olasılığını artırdığını tutarlı biçimde gösteriyor. Yani “kilo ile bel ağrısı arasında ilişki var mı?” sorusunun cevabı nettir: Evet, ilişki var” dedi.
Konuşmasına şu şekilde devam eden Özcan, “Fakat bel ağrısı çoğu zaman tek bir sebebin değil; birden fazla etkenin sonucudur. Kilo bele nasıl “yansır”?
Bel kaslarımız günlük yaşam aktivitelerinde; otur-kalk, öne eğil, yerden bir şey al, uzun süre ayakta kal, merdiven in… sürekli çalışır bel bölgesini stabilize eder. Kaslarımızın bu görevi yaparken her fazla kiloya karşı ekstra güçlü olması gerekir.
Bir de işin “dağılım” kısmı var. Özellikle karın çevresi arttığında, vücudun ağırlık merkezi öne kayar; belin yüklenme biçimi değişebilir. Aynı kilo artışı, farklı vücut tiplerinde farklı şikâyet üretebilir. Bu nedenle “her 1 kilo bele şu kadar yük bindirir” diye herkes için tek sayı söylemek gerçekçi değildir; ama genel çerçeve değişmez: kilo arttıkça belin yük yönetimi zorlaşabilir.
BEL AĞRISINDA ASIL MESELE: KISIR DÖNGÜ
Kilo–bel ağrısı ilişkisinde en kritik nokta genellikle kısır döngüdür. Bel ağrısı başlayınca kişi çoğu zaman haklı olarak çekinir: “Eğilirsem artar mı?” “Yürürsem tutulur mu?” Bu çekingenlik hareketi azaltır. Hareket azalınca, fazla kilolardan kurtulma zorlaşır, kas dayanıklılığı düşer, belin “taşıma kapasitesi” zayıflar. Taşıma kapasitesi düşünce, küçük yükler bile daha zor gelir. Zor gelince kişi daha da kaçınır.
Döngü sessizce büyür:
Ağrı → hareketten kaçınma → dayanıklılık kaybı → daha düşük tolerans → daha fazla ağrı.
“KİLO VERİRSEM BEL AĞRIM GEÇER Mİ?”
Kilo yönetimi genel sağlık için çok değerlidir ve bel bölgesine binen yükü azaltmaya yardımcı olabilir. Ancak bel ağrısı tek bir başlığa indirgenemeyecek kadar çok etkenlidir. Bazı kişiler kilo verdiğinde belirgin rahatlama yaşarken, bazı kişilerde tek başına kilo kaybı yetmeyebilir. Bunun sebebi basittir: Bel ağrısının gidişatını yalnızca kilo değil, hareket alışkanlıkları, kas dayanıklılığı, uyku, stres ve günlük yüklenme biçimi de belirler.
Dolayısıyla daha gerçekçi hedef şudur:
Kilo yönetimini sürdürürken aynı anda belin yük taşıma kapasitesini artırmak ve güvenli hareketi geri kazanmak.
FİZYOTERAPİ YAKLAŞIMI BURADA NASIL KONUMLANIR?
Fizyoterapi bakışında amaç, tek bir yöntem uygulamak değil; değerlendirmeye dayalı, basamaklı bir plan kurmaktır. Bel ağrısında sık gördüğümüz tablo şudur: Eklemlerde hareket kısıtlılığı, yumuşak dokularda gerginlik ve yüklenme alışkanlıklarındaki bozulma bir araya gelir; ağrı da bu tabloyu besler.
Bu nedenle bazı durumlarda ilk adım, manuel terapi teknikleriyle (örneğin eklem mobilizasyonları, yumuşak doku/fasya çalışmaları gibi) hareketin önünü açmak ve ağrıyı yönetilebilir seviyeye indirmektir. Ama burada hedef “tek uygulamayla çözüm” değil; kişinin yeniden güvenle hareket edebilmesini sağlamaktır.
Ardından asıl kalıcı kısmı egzersiz tamamlar: Bel çevresi ve kalça bölgesinin dayanıklılığını artıran, gövde kontrolünü geliştiren ve günlük yaşamda doğru yüklenmeyi öğreten egzersizlerle kazanımlar korunur. Yani manuel terapi çoğu zaman “başlangıçta kapıyı aralayan” bir destekken; egzersiz ve kademeli aktiviteye dönüş, süreci kalıcı hale getiren ana parçadır
SON SÖZ
Kilo ile bel ağrısı arasında anlamlı bir ilişki vardır; ancak çözümü yalnızca tartıya indirgemek yeterli değildir. Etkili yaklaşım, beldeki yüklenmeyi artıran hareket kısıtlılığı ve doku gerginliği gibi sorunları gerektiğinde manuel terapiyle yönetilebilir seviyeye indirip, ardından egzersiz ve doğru yüklenme eğitimiyle bu kazanımları kalıcı bir alışkanlığa dönüştürmektir. Çünkü bel, çoğu zaman tek bir uygulamayla değil; doğru planlanmış ve sürdürülebilir bir süreçle güçlenir
Bilgilendirme: Bu metin genel bilgilendirme amaçlıdır; tanı koyma veya kişiye özel tedavi planı yerine geçmez. Bel ağrısı şikâyetlerinde önce hekimin değerlendirmesi ve gerekirse yönlendirmesi sonrasında fizyoterapistinize başvurun.