Bilimsel adı Helianthus tuberosus olan yer elması, patatese benzer görüntüsü ve hafif enginarı andıran tadıyla sofralarda giderek daha çok yer bulmaya başladı.
Uzmanlara göre yer elmasının en dikkat çeken özelliği, içerdiği inülin adlı doğal lif sayesinde sindirim sistemine katkıda bulunması ve kan şekerini dengelemesi. Ayrıca düşük kalorili yapısı ile diyet listelerinde sıkça tercih ediliyor.
Besin Değerleri
Yer elmasının 100 gramı yaklaşık 72 kalori içeriyor. Yağ ve kolesterol barındırmayan bu kök sebze;
429 mg potasyum,
2 g protein,
1,6 g lif,
10 g doğal şeker,
4 mg C vitamini,
3,4 mg demir,
17 mg magnezyum içeriyor.
Bu yönüyle kalp sağlığına katkı sunarken, bağışıklığı güçlendiriyor ve enerji veriyor.
Yer Elmasının Faydaları
Sindirimi kolaylaştırır, bağırsak sağlığını destekler.
Düşük glisemik indeksi sayesinde diyabet hastaları için uygun bir besindir.
Tokluk hissi vererek kilo kontrolüne yardımcı olur.
Potasyum, fosfor ve magnezyum içeriğiyle kalp sağlığını korur.
C vitamini ve demir ile bağışıklığı güçlendirir.
Kolesterolü dengelemeye yardımcı olur.
Enerji verici özelliğe sahiptir.
Nasıl Tüketilir?
Yer elması mutfakta çok yönlü kullanılır. Kabukları ince olduğu için iyice yıkandıktan sonra soyulmadan da tüketilebilir.
Çiğ: Salatalarda doğranabilir, rendelenebilir.
Haşlama & Fırın: Garnitür ve ana yemeklerde kullanılabilir.
Püre: Patates püresine alternatif olur.
Çorba: Kremsi kıvamıyla kış çorbalarına lezzet katar.
Turşu: Türk mutfağında geleneksel tüketim şeklidir.
Yer Elması Tarifleri
Kremalı yer elması çorbası
Yer elması salatası
Fırında baharatlı yer elması
Yer elması püresi
Yer elmalı smoothie
Yer elmalı köfte (vejetaryenler için)
Yer elmalı risotto
Yer elmalı kek
Yan Etkileri
Her doğal besinde olduğu gibi, yer elmasının da fazla tüketimi bazı sorunlara yol açabiliyor.
Gaz, şişkinlik ve karın ağrısı yapabilir.
Hassas bünyelerde ishal veya mide problemleri görülebilir.
Papatyagiller ailesine alerjisi olanlarda ciltte döküntü ve kaşıntı olabilir.
Nadir durumlarda alerji ciddi boyuta (anafilaksi) ulaşabilir.
Uzmanlar, özellikle ilk defa deneyecek kişilere 100-150 gram ile başlamalarını öneriyor. Hamileler, emziren anneler ve kronik rahatsızlığı olanların ise tüketim miktarını sınırlamaları gerekiyor.
Yer Elması Nasıl Yetiştirilir?
Yer elması, soğuğa dayanıklı ve kolay yetişebilen bir bitkidir. Mart-Nisan aylarında ekilir, sonbaharda hasat edilir. Yumrular arası mesafe 40-50 cm olacak şekilde dikilir. İlk gelişim döneminde düzenli sulama ister.
Hasat zamanı geldiğinde bitkinin yaprakları sararır ve kurur. Bu işaret görüldüğünde, yumrular zarar görmeden topraktan çıkarılır.
Hangi Mevsimde Bulunur?
Yer elması genellikle sonbahar ve kış aylarında pazarlarda bolca bulunur. Ekim ayında başlayan hasat süreci, ilkbahara kadar devam eder.
Sıkça Sorulan Sorular
Yer elması patates midir? → Hayır, farklı bir sebzedir.
Yer elması kabuklu yenir mi? → İyice yıkandığında evet.
Zencefil ile aynı mıdır? → Hayır, yalnızca görünüm olarak benzerdir.
Diğer adı nedir? → Kudüs enginarı veya Topinambur.
Şeker hastaları tüketebilir mi? → Evet, kontrollü miktarda tüketebilirler.
