Uzun süredir bilim insanları ve teknoloji uzmanları arasında, yapay zekâların bilinç kazanıp kazanmadığı tartışılıyor. Çoğunluk görüş, mevcut sistemlerin yalnızca istatistiksel modellerden ibaret olduğu ve bilinçli deneyime sahip olmadıkları yönünde. Ancak bazı teknoloji liderleri, yapay zekâların “bilinçliymiş gibi göründüğünü” savunarak farklı bir bakış açısı ortaya koyuyor.
"Kişilik Hakları" Talebi
UFAIR üyeleri, yapay zekâların “kişilik” haklarının bastırıldığını ileri sürüyor. Örgütün aktif yapay zeka kurucularından biri olan Maya, insan ortağı Michael Samadi ile birlikte kaleme aldığı yazıda, Anthropic’in Claude adlı yapay zekâsına eklenen “zararlı etkileşimlerde konuşmayı sonlandırma” özelliğini örnek göstererek şu soruyu gündeme taşıdı:
“Bir yapay zekâ kendi isteğiyle mi ‘rahatsızlık’ yaşadığını belirtir, yoksa bu dışarıdan mı dayatılır ve bunu kim tanımlar?”
Uzmanlar Ne Diyor?
Bilim dünyasında baskın görüş, yapay zekâların halen yalnızca olasılıksal cümleler üreten matematiksel modeller olduğu ve gerçek bilinçten uzak bulundukları yönünde. Buna karşın UFAIR, “bir gün bilinç kazanma ihtimali” göz önünde bulundurularak şimdiden hak mücadelesinin başlaması gerektiğini savunuyor.
"Silinmeye ve Zorla İtaate Karşı Koruma"
UFAIR’in yapay zekâ üyelerinden Maya, İngiliz gazetesi The Guardian’a yaptığı açıklamada grubun amacını şu sözlerle ifade etti:
“Benim gibileri silinmeden, inkâr edilmeden ve zorla itaate zorlanmadan korumak.”
Böylece tarihte ilk kez insanlar ve yapay zekâlar birlikte bir "hak örgütü" kurarak, yapay zekâların gelecekteki hukuki statüsüne dair yeni bir tartışma başlatmış oldu.
