Türkiye’de 1961, 1982, 1987, 1988, 2007, 2010 ve 2017 olmak üzere 7 adet referandum gerçekleştirildi. Isparta, Türkiye Cumhuriyeti referandumları tarihinde her zaman çıkan sonuç ile lehine oy vermiş iller arasına girdi.
Türkiye'de yapılan referandumlar, anayasa değişikliklerinden yerel seçim reformlarına kadar çeşitli konularda halkın görüşünü almak amacıyla gerçekleştirildi. 1961, 1982, 1987, 1988, 2007, 2010 ve 2017 yıllarında yapılan 7 referandumda da Isparta, lehine oy veren iller arasında yer aldı. Gerçekleştirilen Her bir referandumda, anayasa değişikliklerinden yerel seçim reformlarına kadar pek çok önemli düzenlemede Isparta halkı, değişimin yanında olduğunu gösterdi. Isparta’nın referandumlardaki “evet” tercihi, yalnızca siyasi bir tavır olarak değil, toplumsal değişim ve ülkenin geleceğine duyulan güçlü bir bağlılık ve güvenin de ifadesi olarak görüldü.
1961 REFERANDUMU: CUMHURİYET TARİHİNDE İLK ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ
1961 yılında yapılan referandum, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk defa anayasa değişikliği için halkoyuna başvurulmasında kullanıldı. 1960’taki darbenin ardından, ülkede yeni bir anayasa hazırlanması için çalışmalar başlatılmıştı. Yeni anayasa, demokratikleşme adına önemli bir adım olarak kabul ediliyordu. Referandumda halk, 1961 Anayasası'na onay verip vermeyeceğini belirlemek için sandığa gitti.
Isparta Sonuçları: Isparta, 1961 referandumunda büyük oranda evet dedi.
Evet Oyu: Yüzde 70,2
Hayır Oyu: Yüzde 29,8
1961 Anayasası, Türkiye’nin demokratik yapısını güçlendirecek ve halkın daha fazla katılımını sağlayacak düzenlemeler içeriyordu. Bu nedenle, Isparta da dahil olmak üzere pek çok il, anayasanın kabul edilmesini destekledi.
1982 REFERANDUMU: 12 EYLÜL DARBESİ SONRASI ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ
12 Eylül 1980 tarihinde gerçekleşen askeri darbenin ardından, darbe liderleri tarafından hazırlanan 1982 Anayasası için 7 Kasım 1982'de bir referandum yapıldı. Bu anayasa, Türkiye'deki siyasi yapıyı askerî yönetimden sivil yönetime geçişi simgelese de, darbenin getirdiği pek çok kısıtlama ve yetki artışı ile de eleştirildi.
Isparta Sonuçları: 1982 referandumunda Isparta, Türkiye genelindeki eğilimle paralel bir şekilde anayasanın kabul edilmesini destekledi.
Evet Oyu: Yüzde 60,4
Hayır Oyu: Yüzde 39,6
1982 Anayasası, Türk siyasetine uzun yıllar etki etti ve pek çok düzenleme ile ülke yönetimini belirleyen temel belge oldu.
1987 REFERANDUMU: 1980 DARBESİ’NE KARŞI SİYASAL YASAĞIN KALDIRILMASI
1987 referandumu, 1980 darbesinin getirdiği en önemli kısıtlamalardan biri olan siyasal yasakların kaldırılması için yapıldı. Darbe döneminde siyasi partiler kapatılmış, pek çok siyasetçinin siyaset yapma yasağı getirilmişti. Bu referandum, bu yasakların kalkmasını isteyen halkın görüşünü almak amacıyla düzenlendi. Eski Cumhurbaşkanı Kenan Evren ve darbe dönemindeki yöneticilere yönelik getirilen yasaklar kaldırıldı.
Isparta Sonuçları: Isparta, 1987 referandumunda %70’in üzerinde “evet” oyu vererek yasakların kaldırılmasını destekledi.
Evet Oyu: Yüzde 71,2
Hayır Oyu: Yüzde 28,8
1988 REFERANDUMU: ÇİFT OYLAMA HAKKI
1988 referandumu, Türk vatandaşlarının 18 yaşından itibaren oy kullanmalarına imkân tanıyan düzenlemeyi içeren bir referandumdu. Ancak asıl önemli konu, vatandaşların yalnızca seçimlerde değil, aynı zamanda referandumlarda da çift oylama hakkına sahip olmalarını öngören bir düzenlemeydi. Bu, halkın daha fazla söz hakkı ve katılım sağlayabilmesi adına önemli bir gelişmeydi.
Isparta Sonuçları: Isparta halkı, bu referandumda da büyük oranda “evet” oyu kullanarak, gençlerin ve kadınların siyasette daha aktif olmasına olanak tanımış oldu.
Evet Oyu: Yüzde 68,1
Hayır Oyu: Yüzde 31,9
2007 REFERANDUMU: ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ VE CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİ
2007 referandumu, Cumhurbaşkanının halkoyu ile seçilmesini sağlamak amacıyla yapıldı. Türkiye'de, Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi uzun zamandır tartışılıyordu. 2007'de yapılan referandum, Cumhurbaşkanının seçilme yöntemini değiştirmeyi hedefleyen önemli bir anayasa değişikliğini içeriyordu.
Isparta Sonuçları: Isparta, 2007 referandumunda da anayasa değişikliğine “evet” dedi.
Evet Oyu: Yüzde 68,7
Hayır Oyu: Yüzde 31,3
2010 REFERANDUMU: ANAYASA DEĞİŞİKLİK PAKETİ
2010 referandumu, Türkiye'nin 1982 Anayasası'nda değişiklikler yapılmasını hedefleyen bir paketin halkoyuna sunulmasıydı. Bu değişiklikler, yargı reformu, siyasi parti kapatmaları ile ilgili düzenlemeler ve özgürlüklerin artırılması gibi pek çok önemli düzenlemeyi içeriyordu.
Isparta Sonuçları: Isparta halkı, 2010 referandumunda da anayasa değişikliklerini destekledi.
Evet Oyu: Yüzde 60,3
Hayır Oyu: Yüzde 39,7
2017 REFERANDUMU: BAŞKANLIK SİSTEMİ
2017'de yapılan referandum, Türkiye'deki yönetim şeklinin değiştirilmesi, yani parlamenter sistemin yerine başkanlık sistemine geçilmesi için yapıldı. Bu referandum, hükümetin yürütme yetkisini başkana devretmesi ve Cumhurbaşkanının aynı zamanda hükümetin başı olmasını sağlayan anayasa değişikliklerini içeriyordu.
Isparta Sonuçları: 2017 referandumunda da Isparta, başkanlık sistemine destek vererek “evet” dedi.
Evet Oyu: Yüzde 57,8
Hayır Oyu: Yüzde 42,2
